با سلام به خوانندگان محترم، انتخاب صحیح قالب قرارداد تجاری بین المللی یکی از مراحل تهیه و تنظیم قرارداد بین المللی است. به تجربه در ارائه مشاوره در خصوص قراردادهای بین المللی دریافته ام، انتخاب قالبی متناسب برای تنظیم روابط قراردادی تجاری از اهمیت بسیار فوق العاده ای برخوردار است. البته انتخاب صحیح قالب قرارداد تجاری بین المللی وکیل قراردادهای بین المللی است و نباید دو طرف در این باره بدون مشورت تصمیم بگیرند.
- قالب قرارداد تجاری بین المللی ، در واقع چهارچوب قرارداد بین المللی است که نوع رابطه طرفین در آن تعریف می شود و انواع مختلفی نیز دارد. مانند اینکه بیع خرید و فروش اموال و رهن، در وثیقه قراردادن مال است ، یا بیع بین المللی که در واقع امر قرارداد بین المللی خرید و فروش کالا می باشد.
قراردادهای بین المللی ای نظیر خرید و فروش، نمایندگی انحصاری، توزیع بین المللی کالا، قراردادهای مشارکت یا جوینت ونچر و سایر قراردادهای تجاری در مورد سرمایه گذاری، انتقال فن آوری و دانش فنی، قراردادهای پیمانکاری ، قراردادهای کلید در دست و دهها مدل و قالب قرارداد تجاری که در سطح بین المللی منعقد و اجرا می گردد . و هریک قطع نظر از شروط عمومی که هر قراردادی می بایست داشته باشد دارای ویژگیهای منحصر به خود هستند که طبیعیت آن رابطه، اقضاء دارد که آن مسائل تعیین تکلیف شود.
برای مطالعه در خصوص شروط عمومی و اختصاصی می توانید به مقاله منتشر شده با نام ” قراردادهای بین المللی و شروط عمومی و اختصاصی” توسط امیر آذرباد وکیل امور قراردادهای بین المللی مراجعه بفرمایید.
درست است که مفاد یک قرارداد تعیین کننده است، اما انتخاب صحیح قالب قرارداد تجاری بین المللی و نوع و قالب و چهارچوب یک قرارداد در تفسیر آن نمی تواند بی تاثیر باشد، خصوصا اینکه دو نوع قرارداد از لحاظ ماهیتی و نوع روابط و مسئولیتها به یکدیگر نزدیک باشند.
از این روی، بسیار اتفاق می افتد که تاجری با انتخاب یک عنوان در جایی مانند اینترنت یک قالب و نمونه را دانلود می کند و بدون در نظر گرفتن مفاد تخصصی حقوقی آن و با این تصور که آنچه می خواسته همین است، آن را مبنای معاملات خود قرار می دهد، و تا زمانی که اختلافی بروز نکند ممکن پی به اشتباه خود نیز نبرد.
یکی از نکات این جا است که آنچه دست اندر کاران امور تجاری از قالب قرارداد در نظر دارند، الزاما همان چیزی نیست که ما به عنوان وکلای امور قراردادهای بین المللی به آن می نگریم، مانند اینکه شخصی درصدد خرید محصول از خارج از کشور و بازفروش آن در داخل کشور است و نام قالب قراردادی خود را نمایندگی انحصاری می نهد، حال آنکه از لحاظ حقوق تجارت بین المللی قالب مناسب وی قرارداد توزیع کنندگی انحصاری است.
- بنابر این، به نظر می رسد، این نکته قابل ذکر است که به عنوان شخص تاجر و فعال اقتصادی می بایست آنچه را که از روابطتتان در نظر دارید به کارشناس قراردادی واگذار نمایید و از او بخواهید که قالب قراردادی را برای شما برگزیند، این کارمسئولیت وی را سنگین تر می کند تا چهارچوب مناسبی را برای شما انتخاب کند.
بنابر این بهتر است تقاضای شما از وکیل امور قراردادهای بین المللی این باشد که بدوا با شرح آنچه مدنظر دارید ابتدا نوع رابطه حقوقی شما را تعیین کند و بعدا به تنظیم قرارداد همت گمارد.
نکته بعد اینکه، اتخاب چهارچوب و قالب مناسب قرارداد بین المللی به شما کمک می کند که با درک مشترک، از تجربیات بین المللی مدد گیرید و در اتخابتان کمتر دچار خطا و اشتباه شوید.
نکته دیگر اینکه، آیا اگر قالب مناسبی برای قرارداد تنظیم شده شما تهیه نشده است قرارداد شما بی اعتبار است؟مانند اینکه خرید و فروش بین المللی را مدنظر داشته اید اما قراردادی با عنوان مشارکت بر ان قرار داد اید. در پاسخ باید گفت که خیر، قرارداد معتبر است اما می تواند قرائنی را برای داور رسیدگی کننده به دست دهد که الزاما مقصود شما آن نبوده است.داور باید با استفاده از مکانیزم های تقسیر قرارداد بین المللی قصدو نیت طرفین را کشف کند و احکام حقوقی را بر آنچه در واقع مدنطر طرفین بوده است استوار سازد. در فقه مبین اسلام نیز قاعده ای با عنوان” العقود تابعه للقصود” به این نکته اشاره دارد. اما حد اقل تاثیری که انتخاب نا مناسب یک قرارداد بین المللی برای شما دارد جدای از اینکه طرفین را دچار سوء تفاهم خواهد نمود، محروم ساختن از چهارچوبهای معتبر و تجربیات گرانقدری است که با تحقیق در مورد یک قرارداد خاص بین المللی خواهد بود.
ناگفته نماند که امروزه با پیچیده شدن روابط تجارت بین المللی، دیگر الزاما یک قالب برای تنظیم کلیه مفاد تعهدهای طرفین کافی نیست، بلکه مکن است یک قرارداد حاوی چندین رابطه متعدد و گوناگون باشد که این امر، تهیه قالب مناسب را پیچیده تر می کند.