شیوه  داوری اختلافات و دعاوی در اکثریت قریب به اتفاق قوانین کشورهای دنیا پیش بینی شده است، ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. قانون آیین دادرسی مدنی ایران، یکی از مفصل ترین بخشهای خود را به داوری اختصاص داده است.

• شرط داوری 

مطابق قانون آیین دادرسی مدنی ایران مصوب ۱۳۷۹، اشخاص می توانند دعاوی خود را به جای آنکه در دادگاه اقامه نمایند به داوری یک یا چند شخص ارجاع نمایند و خواستار آن گردند  به جای اخذ رای از دادگاه، رای داوری صادر گردد.

• اجرای رای داوری و اعتبار رای داور

 داوری اختلافات و دعاوی را با این سوال پی می گیریم، آیا چنین رایی که از ناحیه داور (که شخصی عادی و نه قاضی است)صادر می گردد، دارای اعتبار قانونی همچون رای صادره از دادگاه های دادگستری است؟

مسلما جواب مثبت است و الا چنانچه چنین رایی ارزش قانونی نداشت و عنوان کردن آن در قانون امری بیهوده می بود.

بنابر این چنانچه رای داوری صادر گردد با صدور اجراییه از ناحیه دادگستری، همچون رای قاضی در دادگاه صالح به مرحله اجرا در خواهد آمد.

به جز پاره ای از استثنائات همچون صدور برگ جلب که در آن اختلاف نظر وجود دارد و به نظر بنده مانعی در صدور حکم جلب بر اساس رای داوری موجود نیست.

در داوری بر خلاف دعاوی در دادگستری همه چیز بر مبنای توافق است، از جمله انتخاب داور، محدوده اختیار داور در رسیدگی و حتی زمانی که داور طی آن می بایست در آن مدت رای خود را صادر نماید.

این را باید اضافه نماییم که اگر در قرارداد شرط داوری تعیین نشده است، می توانید از مرجعی که داوری سازمانی را انجام می دهد تقاضای ارجاع امر به داوری را درخواست نمایید، و اگر طرفتان به آن پاسخ مثبت عملی دهد، داوری شکل بگیرد.

• برخی از فواید داوری

فواید زیادی در داروی نهفته است که اشخاصی که تجربه آن را داشته اند بر آن واقف اند، ازجمله اینکه؛ داوران انتخابی می توانند از کسانی انتخاب گردند که از موضوع اختلافی اطلاع کافی دارند و در حیطه تخصصی آنها است و یا اینکه در زمان کوتاهتری نسبت اختلاف رسیدگی می گردد این امور و بسیاری از مزایای دیگر داوری است که ما به عنوان وکیل و اشخاص تاجر و شرکتهای درگیر اختلافات حقوقی و تجاری به داوری تمایل بیشتری دارند. و لذا امروزه اکثر اختلافات تجاری از طریق داوری و اقسام آن حل و فصل می گردد.

در دادگستری با وجود حجم زیاد پرونده ها رسیدگی ها زمانبر است، اما داوری و روند رسیدگی به آن از سرعت بیشتری برخوردار است، بگذریم از اینکه برخی از طرفین برای ابطال آراء صادره داوری بعضا روند اجرایی رای داور را به اطاله می کشانند، اما به نظر می رسد داوری بسیار امر مهمی در شرایط فعلی است.

در آخر نیز به عنوان  وکیل امور قراردادهای بین المللی توصیه می نمایم، چنانچه داوری تعیین می گردد یا نهاد داوری معتبری را انتخاب نمایید و یا داور معتبر و دانایی را انتخاب نمایید. البته می توانید در قرارداد صرفا شرط داوری بدون تعیین داور انتخاب نمایید اما در زمان انتخاب به داور توجه ویژه نمایید.

نکته آخر اینکه چنانچه قرارداد بین المللی شما دارای اهمیت زیادی است و تمایل دارید به مرجع معتبر داوری یا سازمان داوری ارجاع دهید، بهتر است از متن شرط داوری نمونه ای که از طرف آن سازمان پیشنهاد می گردد استفاده نمایید.

در داوری ها، چنانچه یک داور برای رسیدگی به  اختلاف تعیین گردد به عنوان داور واحد  و یا در صورت وجود هیات داوری، به عنوان داور تعیینی یک طرف، امیر آذرباد وکیل امور تجاری آمادگی خود را برای پذیرش پیشنهادات داوری اعلام می دارد.

وکیل تجارت بین المللی و بین المللی –

امیرآذرباد