درود بر شما – درج شرط داوری در قراردادهای بین المللی بسیار حائز اهمیت است. در این نوشتار به مفهوم شرط داوری و مسائل مهمی خواهیم پرداخت که باید در مورد شرط داوری به آن توجه نمود.
لزوم شرط داوری در قراردادهای بین المللی
مزایای زیادی در نهاد داوری نهفته است، سرعت بالای رسیدگی داوری نسبت به سیدگی های قضایی ، تخصصی بودن رسیدگی ها در داوری ، فرصت بیشتر برای رسیدگی به مسایل اختلافات بخشی از مزایای داوری است.
با توجه به چنین مزیتهایی که در داوری وجود دارد، استقبال نسبت به داوری به عنوان یکی از شیوه های حل و فصل اختلافات حقوقی چشمگیر شده است، خصوصا در مورد اختلافات تجاری اعم از داخلی و بین المللی.
سئوالات زیادی در خصوص شروط داوری در قراردادهای تجاری بین المللی مطرح می گردد و اگر بخواهیم به همه آنها جواب دهیم از حجم فضای سایت فراتر خواهد رفت، اما به نظر می آید که تعداد بسیار زیادی از پرسشها حول محور شناسایی و جایگاه قانونی شرط داوری است، از این رو مناسب می دانیم اطلاعاتی در این خصوص ارائه گردد.
ماهیت شرط داوری در قراردادهای بین المللی
نوشته تنظیم قرارداد بین المللی و درج شرط داوری را با پرداختن به ماهیت داوری آغاز می کنیم. براساس قانون آیین دادرسی مدنی ایران مصوب ۱۳۷۹؛ اشخاص می توانند دعاوی خود را به جای آنکه در دادگاه اقامه نمایند به داوری یک یا چند شخص غیر قاضی بسپارند و به جای صدور رای از دادگاه، رای از ناحیه داوران منتخب خودشان (و یا در مواردی داوران منتخب توسط اشخاص ثالث)صادر گردد.
اعتبار رای داوری
در همین جا این سئوال پیش خواهد آمد که آیا چنین رایی که از ناحیه شخصی عادی صادر می گردد، دارای اعتبار قانونی همچون رای صادره از دادگاه است؟
مسلما جواب مثبت است. و الا چنانچه چنین رایی ارزش قانونی نداشت، و عنوان کردن آن در قانون امری بیهوده می بود.
بر این اساس چنانچه رای داوری صادر گردد، با صدور اجراییه از ناحیه دادگستری، همچون رای قاضی در دادگاه صالح به مرحله اجرا در خواهد آمد. البته به جز پاره از استثنائات همچون صدور برگ جلب که در آن اختلاف نظر وجود دارد و به نظر بنده مانعی در صدور حکم جلب بر اساس رای داوری نیز موجود نیست.
لزوم توافق طرفین قرارداد بین المللی بر داوری
در داوری بر خلاف دعاوی در دادگستری بسیاری از امور بر مبنای توافق طرفین استوار است، که از جمله آنان می توان از اموری همچون انتخاب داور(ان)، محدوده اختیار داور در رسیدگی و حتی زمانی که داور می باسیت در آن نسبت به صادر کردن رای اقدام نماید نام برد.
چرا درج شرط داوری در قراردادهای بین المللی اهمیت دارد؟
فرض کنید شما سفارش یک کالا را به شخصی داده اید و توافقاتی شفاهی با وی داشته اید، بعد از مدتی که موعد دریافت کالا می رسد، طرفتان از تحویل آن به شما خودداری می ورزد، باید چه اقدامی نمایید؟
معقول است که ابتدا تلاش خود را برای پاسخگو کردن طرفتان و قانع کردن وی آغاز میکنید، اما طرفتان بر روی مسائل کمی و یا کیفی محصول با شما موافق نیست؟
چگونه می توان فهمید که کدام طرف درست می گوید؟ اگر هم به دادگستری مراجعه نمودید باید ابتدا با تلاش فراوان اثبات کنبد که توافقی فی مابین شما وجود داشته است و ضمنا کمیت و کیفیت موضوع تعهد باید مطابق با آن چیزی باشد که شما می گویید. دشواری رفت و آمد، تحمل هزینه ها و صرف وقت در موردی که قرارداد شما بین المللی است قطعا به مراتب بیشتر خواهد بود، چرا که هم طرف شما به احتمال زیاد در کشور شما اقامت ندارد و هم اینکه یک نظام حقوقی واحد ممکن است بر رابطه شما حکم فرما نباشد، از طرف دیگر، اینکه کدام یک از دادگاههای هر دو کشور صلاحیت رسیدگی به اختلاف را دارند را نیز باید بر دشواری های آن اضافه نمایید!
موارد فوق تنها بخشی از دشواری هایی است که ناشی از غفلت نسبت به تنظیم قرارداد بین المللی و درج شرط داوری است. فواید زیادی در داروی نهفته است که اشخاصی که تجربه آن را داشته اند بر آن واقف اند. ازجمله اینکه داوران انتخابی می توانند از کسانی انتخاب گردند که از موضوع اختلافی اطلاع کافی دارند و در حیطه تخصصی آنها است و یا اینکه در زمان کوتاهتری نسبت به اختلاف رسیدگی می گردد و از همین رو نیز امروزه اکثر اختلافات تجاری از طریق داوری و اقسام آن حل و فصل میگردد. البته تنظیم شرط داوری نیز پیچیدگیهایی دارد که می بایست نسبت به آنها واقف بود؛ تا داوری اثر مناسب خود را داشته باشد و هزینه ها را کاهش دهد و الا می تواند حتی به عنوان امری زیان زننده خود را نشان دهد. جهت تنظیم قرارداد بین المللی تجاری ، درصورت تمایل شما، دفتر حقوقی امیر آذرباد ، وکیل پایه یک دادگستری می تواند یاری گر شما باشد.
امیر آذرباد وکیل قراردادها و دعاوی تجاری بین المللی
نوشتن یک دیدگاه