با سلام – بارنامه حمل کالا یکی از آشنا ترین اسنادی است که یک وکیل بین المللی ، البته با آن مفهومی که ما از وکیل بین المللی برای آن در نظر می گیریم و یا بهتر باید گفت وکیل قراردادهای بین المللی  در ارتباط است. که نیاز مند بررسی است.

تجارت بین الملل در دو حوزه حقوقی و بازرگانی مطرح است و امور مربوط به حمل در این سطح بیشتر در حوزه بازرگانی مورد استفاده است،اما وکیل در زمینه قراردادهای تجارت بین المللی یا وکیل قراردادهای بین المللی می بایست بر این امور نیز تسلط داشته باشد.

همانگونه که قراردادها در مرحله تنظیم اهمیت دارند در مرحله اجرا نیز با اهمیت اند و اینگونه می توان گفت که نتایج یک قرارداد حاصل از اجرای آن است و نه صرف تنظیم قرارداد بین المللی .

نوشتارهای متفاوتی با عنوانهای حمل مرکب در تجارت بین المللی یا حمل به دفعات در تجارت بین المللی در این سایت برای مطالعه خونندگان محترم قرار گرفته است، اکنون می پردازیم به یکی از مسایل مهم بازرگانی بین المللی که مباحث مربوطه به اسناد حمل است  و مهمترین سند حمل، بارنامه است.

در مورد اسناد بارنامه موضوعات و پرسشهای زیادی صورت می پذیرد که توضیحات اندکی را در این زمینه لازم به ذکر می دانیم؛

• در قراردادهای بین المللی که موضوع آن فروش کالاهای مادی باشد، اقتضا دارد که کالاهای فروخته شده از یک کشور یا کشورهایی به کشور مقصد رسانده شود که خود این امر ضرورت و اهمیت حمل و نقل را بیان می دارد. دعاوی زیادی نیز در مراکز داوری اتاقهای بازرگانی به این امور اختصاص دارد. که مرکز داوری اتاق ایران بنا به صلاحیت خود در این خصوص  و با توجه به اینکه این موضوعات از امور تجاری بین المللی هستند،بند ۱ از ماده ۲ قانون داوری تجاری بین المللی ایران، این امور را در صورت ارجاع پیگیری می نماید.

جالب است بدانیم که حدود بیش از ۵۰ کشور با یکدیگر دارای مرز خشکی بوده و بقیه کشور ها از طریق دریا با یکدیگر ارتباط تجاری دارند،علاوه بر اینکه کالاهایی نیز  بنا به ضرورت(از جمله سرعت و کوچکی و  با ارزش بودن کالایی خاص) از طریق حمل نقل هوایی جابه جا می شوند.

 بیش از ۸۰ درصد  تجارت بین المللی و حمل و نقل کالاها از طریق دریا صورت می پذیرد.بنابر این  حمل و نقل بین المللی دریایی جایگاه مهمتری نسبت به سایر روشهای حمل خواهد داشت.با این مقدمه به توضیح بارنامه حمل کالا خواهیم پرداخت؛

• در خصوص حمل و نقل دریایی ، بارنامه دریایی ، حمل هوایی بارنامه هوایی یا راهنامه و در خصوص حمل از راه خشکی بارنامه زمینی صادر می گردد. سی ام آر نیز به راهنامه ای است که برای راننده در عمل صادر می گردد اطلاق می گردد.  البته سی ام آر نام کنوانسیون راجع به حمل و نقل از راه خشکی است،اما در عرف حمل و نقل در این زمینه به سند در این زمینه سی ام آر نیز گفته می شود که در روی برگهای راهنامه ای که اصولا در دست راننده وجود دارد لفظ سی ام آر درج گردیده است تا تفاوت بیانگر تفاوت آن با بارنامه اصلی کالا باشد.

در میان انواع بارنامه حمل کالا ، بارنامه دریایی به عنوان سند مالکیت کالا شناخته می شوند و سایر بارنامه های فاقد چنان سندیتی ، لااقل مانند بارنامه دریایی هستند. بنابر این اهمیت بارنامه حمل کالا در حمل دریایی متفاوت با حمل زمینی و هوایی است.

 بارنامه حمل کالا توسط شرکت حمل صادر می گردد، البته به خاطر داشته باشیم که اشخاصی که ممکن است با شما قرارداد را امضاء نمایند فورواردر هستند و کشتیرانی و صاحب لاین نیستند، از این روی، می توانید برای کاهش هزینه ها با آنها مذاکره کنید.در بدو تحویل کالا ها بارنامه صادر و به تحویل دهنده کالا داده می شود و در آخر انجام مرحله حمل نیز با دریافت اصل بارنامه و در قبال آن ترخیصیه صادر می گردد.

صدور ترخیصیه نیز در بردارنده هزینه های بندری و هندلینگ و غیره است که در مورد واردات و صادرات متفاوت است،علاوه بر این ظرفیت کانتینر نیز بر هزینه های ترخیصیه اثرگذار است،مانند اینکه کانتینر ۲۰ فوت کمتر از کانتینر ۴۰ فوت می باشد.

این هزینه ها شامل هزینه های صدور ترخیصیه ، بارنامه حاوی مشخصات زیادی است که هر یک از لحاظ حقوق گمرکی و هزینه ای و مالی و حقوقی حائز اهمیت است.

امر مهم دیگر در اجرای قراردادهای بین المللی ، تاریخ صدور بارنامه است که  به معنای تحویل کالا به متصدی حمل و نقل بوده و می تواند معیاری برای زمان پرداخت وجهی از قرارداد در توافقات ذکر گردد.

همچنین صدور بارنامه به معنانی تحویل کالا به شرکت حمل است،در آن دسته از قواعد اینکوترمز که انتقال ریسک تحویل به شرکت حمل است مانند قاعده سی اف آر،صدور بارنامه حاوی آثار حقوقی زیادی است.در میان اسناد حمل به جرات می توان بارنامه را مهمترین سند حمل دانست چرا که همانطور که در بالا ذکر شد بارنامه در حمل دریایی به معنای سند مالکیت کالا به شمار رفته و توضیح در مورد اهمیت سند مالکیت کالا توضیح واضحات خواهد بود.

در حمل دریایی بارنامه، در حمل هوایی راهنامه و در حمل از طریق خشکی بارنامه  صادر می گردد. در حمل و نقل دریایی خسارات ناشی از تاخیر در برگشت کانتینر که اضطلاحا دموراژ نامیده می شود بسیار زیاد است اما در حمل و نقل از طریق هوا خیر، همینطور در حمل از راه خشکی امکان دموراژ به کانتینر نیز منتفی است مگر اینکه خواسته باشید کالا در کانتینر بماند بنابر این تفاوت در حمل محموله صرفا محدود به مرزهای جغرافیایی نبوده و حمل و نقل در هر سه حوزه قطع نظر از مشترکات، دارای تفاوتهایی نیز می باشد.

امیر آذرباد وکیل قراردادها و دعاوی تجاری بین المللی

www.lawoffices.ir

مقالات مرتبط:

مفهوم حمل به دفعات در تجارت بین المللی

بارنامه آن بورد در حمل و نقل بین المللی

مفهوم حمل مرکب در تجارت بین المللی