با سلام، بسیار دیده می شود که مقامات بلند پایه کشورها در سفرهای سیاسی خود فعالان بخش خصوصی و تجار را همراه خود داشته و در حاشیه این سفرها تفاهم نامه های اقتصادی و تجاری، گمرکی ،سرمایه گذاری و غیره تنظیم می گردد، یا اینکه تجار و شرکتهای تجاری در اولین سفرهای خود اقدام به تفاهم نامه می کنند.
در همین جا است که خوب است از منظر وکیل قراردادهای بین المللی پاسخ داده شود که وضعیت حقوقی تفاهم نامه ها و یاقولنامه ها در تجارت بین المللی چیست؟
در اعتبار و وضضعیت حقوقی تفاهم نامه مباحث گوناگونی پیش می آید از جمله اینکه از طرفی گفته می شود اگر تفاهم نامه دارای قدرت الزام آور حقوقی است چرا به آن تفاهم نامه گفته می شود؟ چرا که بعضا در داوری ها و حتی دادگاهها به آن استناد می گردد و از سوی دیگر اگر فاقد قدرت الزام آور قانونی است، اساسا دلیل تنظیم آن چیست؟
این دست از پرسشها منطقی است،چرا که ارائه دو یا چند طرف آن را ایجاد نموده و تبعا آثاری بر آنها بار است،لذا تلاش داریم به اختصار قدری نیز مطالب را روشن نماییم.
می دانیم که قراردادهای بین المللی بر خلاف قراردادهای داخلی از ابعاد پیچیده تری برخوردار است،چرا که؛
- اولا؛ این حوزه تحت نظارت مراجع اقتصادی است که به شکل لزوم صدور مجوز ها یا الزامات گوناگون در آیین نامه ها و بخشنامه ها و دیگر بستر های قانونی بروز و ظهور می کند،مضافا بر اینکه هر طرف قراردادی،قطع نظر از اختیاری که اصل آزادی قراردادی به وی می دهد تا هر گونه تعهد مشروعی را در قرارداد بگنجاند،در عین حال ملزم به رعایت شرایط و ضوابط قانونی کشور خود نیز می باشد و هر طرف پایبند الزاماتی خواهند بود.
- ثانیا؛عمدتا قراردادهای تجاری بین المللی از حجم مالی و کارشناسی زیادی برخوردار است که بی شباهت به اکثر قراردادهای داخلی است.البته در قراردادهای داخلی نیز این پیچیدگیها به چشم می خورد؛ مانند قراردادهای پیمانکاری با پیمانکارهای دست دوم متعدد،شرکتهای مشاوره ای و مهندسی و غیره.
با توجه به در نظر گرفتن جوانب حقوقی فوق،بنابر این منطقی است که در همان جلسه اول مذاکره و آشنایی طرفین، تنظیم قرارداد بین المللی و انعقاد آن امکانپذیر نباشد و ریسکهای قرارداد آنچنان که باید برای طرفین روشن نباشد،بنابر این باید بپذیریم که طرفین در عین اینکه از ذکر تمام جزییات و تصمیم گیری در مورد تمامی مجوز هایی که فرضا بعدا صورت می گیرد ناتوان هستند ،اراده جدی خود را بر ایجاد یک رابطه حقوقی تجاری دوجانبه یا چند جانبه دنبال نمایند.به این معنا که تمایل خود را به ایجاد روابط نشان می دهند بدون اینکه بخواهند در جزییات به توافقات قطعی رسیده باشند.
و از همین جا است که وضعیت حقوقی تفاهم نامه محل پرسش واقع می گردد. بسیاری از تفاهم نامه ها در نمایشگاههای بین المللی تنظیم و منعقد می گردند. تجربه شخصی بنده به عنوان وکیل قراردادهای بین المللی شرکتهایی که در نمایشگاههای بین المللی با آنها همراه بوده ام می گوید که یک شرکت تجاری دهها تفاهم نامه را در محل غرفه خود تنظیم می نماید که می بایست بعد ازپایان حضور در نمایشگاه نسبت به پیگیری آنها همت گمارد.
وجود یک تفاهم نامه این فرصت را به طرفین اعطا می نماید.معمولا در تفاهم نامه ها اصول کلی درج می گردد اما باید در تنظیم آنها نیز دقت لازم را مبذول داشت چرا که می تواند برای تفسیر اراده طرفین گاها مورد استفاده قرار گیرد و یا د رکشورهای مختلف نسبت به اعتبار آن متفاوت است.
ممکن است در تفاهم نامه ها، طرفین قراردادی تعهدات الزام آور مشخصی را برعهده بگیرند، از این روی نباید وضعیت حقوقی تفاهم نامه به صورت نوعی انگاشته شود که مسئولیتی در قبال آن وجود ندارد.
بنابر این اگر رئوس و موضوعاتی را در تفاهم نامه می آورید، حتما بررسی نهایی آن را به یک وکیل تجارت بین المللی بسپارید.
امیر آذرباد وکیل قراردادها و دعاوی تجاری بین المللی
مقالات مرتبط:
نوشتن یک دیدگاه