با سلام – یکی از موضوعاتی که در حوزه تجارت بین المللی و تجارت داخلی کاربرد وسیعی دارد، ضمانت و گارانتی است. از این روی، مناسب است مفهوم ضمانت و گارانتی در تجارت ، توضیح داده شود.

• نیاز گسترده به اخذ ضمانت در تجارت بین المللی

بسیار محتمل است که در یک قرارداد بین المللی ، یکی از طرفین یک قرارداد بین المللی از دیگری بابت تضمین پرداختها و یا دریافتها ، مطالبه ضمانت کند. موضوعی که بسیار معمول است و یکی از راههای کاهش ریسک در قراردادهای بین المللی به شمار می آید.

بنابر این؛ کاربرد ضمانت ها در تجارت بین المللی بسیار زیاد است. البته باید گفت، برخی از شیوه های پرداخت ، ضمانتی پیشگیرانه را در دل خود دارد. مانند ال سی یا اعتبارات اسنادی ، اما به هیچ وجه تمام کارکردهای ضمانت را ایفاء نمی کند.

• مفهوم ضمانت در مقررات ایران و حقوق کشورهای دیگر

تعریف ضمانت در تمامی کشور های معمولا یکسان است و در تجارت مفهوم نسبتا واحدی دارد. آنچه فرهنگ لغت تجارت آکسفورد از ضمانت ارائه می کند این است که؛ یک شخص ثالث (ضامن )  که طرف قرارداد میان دیگران نیست، تعهد می نماید که مسئولیت را بپذیرد اگر طرفین اجرای تعهدات قراردادی را نقض نمودند.

این تعریف از بسیاری از جهات مشابه تعریفی است که در قانون ما در ایران وجود دارد. بر اساس ماده ۶۸۴ قانون مدنی ایران ، عقد ضمان عبارت است از اینکه شخصی مالی را که بر ذمه دیگر است به عهده بگیرد. قانون تجارت ایران که مورد مراجعه تجار است، متاسفانه با عدم تعریف از ضمانت و مفهوم آن به برخی از شرایط مطالبه و دیگر احکام آن پرداخته است. (مواد ۴۰۲ الی ۴۱۱ قانون تجارت ایران – مصوب ۱۳۱۱/۲/۱۳ )

• ضرورت مستقل بودن ضمانتنامه از قرارداد پایه 

به عنوان یک وکیل قراردادهای بین المللی باید گفت: مهمترین دغدغه از این امر ناشی می شود که شخصی که ضمانتی را دریافت نموده ، قادر باشد بدون اینکه قرارداد بین المللی و شروط عمومی و اختصاصی آن اثری در اعتبار و امکان وصول آن ضمانت بوجود آورد ، بتواند روی آن ضمانت مستقلا حساب کند و آن را وصول نماید.

مشکلاتی که ناشی از عدم استقلال ضمانت ضامن با قرارداد ایجاد می کرد، نیاز به مستقل بودن ضمانت از قرارداد و اشخاص قراردادی را ایجاد نمود که هم به پدیدار شدن ضمانت نامه های بانکی انجامید و هم در مفهوم اینکه آیا ضمانت یک عقد دوطرفه است تشکیک وارد ساخت.

موضوع ضمانت نامه های بانکی نیازمند درج مطالب جداگانه است، چرا که در تجارت بین المللی ، در مورد ضمانت نامه ها کنوانسیونهای متعددی نیز وجود دارد.

نکته دیگر در مورد ضمانت اینکه، مفهوم ضمانت با وارنتی متقاوت است. علی رغم شباهت ها، آثار حقوقی متفاوتی دارد. البته در برخی از انواع وارنتی،  گارانتی و وارانتی بسیار به هم نزدیک می گردند. بنابر این در هنگام تنظیم قرارداد بین المللی نباید به تعاریفی که در فرهنگ لغت از آن وازه می شود تکیه نمود و همواره زوایای حقوقی الفاظ ذکر شده را از یک وکیل امور قراردادهای بین المللی جوبا شد.

در تجارت بین المللی، ضمانت های متفاوتی وجود دارد که به فراخور رابطه و توان طرفین، مورد استفاده قرار می گیرد، اما آنچه معمولا مطلوب تجار بین المللی است، ضمانت نامه بانکی غیر مشروط و عند المطالبه است که می بایست در مورد جزییات و مفاد آن، یک وکیل متبحر در حوزه قراردادهای تجاری بین المللی بر آن نظارت داشته باشد.

امیر آذرباد-

وکیل دعاوی تجاری و وکیل امور تجاری

www.lawoffices.ir

مقالات مرتبط:

• ال سی و ضمانت نامه بانکی
• ویژگیهای پیشگیرانه قراردادهای بین المللی
• نکات کاربردی قراردادهای بین المللی تجاری